Digitale vaardigheden Friezen verbeterd in de afgelopen twee jaar

78,2 procent van de inwoners van 12 jaar en ouder van de provincie Fryslân had in 2023 digitale basisvaardigheden of meer dan digitale basisvaardigheden, tegen 67,8 procent in 2021. Dit blijkt uit het (maatwerk) onderzoek 'Regionalisering ICT-gebruik huishoudens en personen' van het CBS, dat het CBS in opdracht van ArbeidsmarktInZicht heeft uitgevoerd. Voor alle gebieden, met uitzondering van Softwaregebruik, is het aandeel mensen met minimaal basisvaardigheden ongeveer gelijk gebleven. Het aandeel met minimaal basisvaardigheden voor softwaregebruik is toegenomen van 74,2 procent in 2021 naar 86,1 procent in 2023.

Fryslân scoort gemiddeld op digitale vaardigheden

Fryslân behoort in Nederland tot de provincies met een gemiddeld aandeel inwoners dat vaardig is in internet-, computer- en softwaregebruik, zogenoemde digitale vaardigheden. 78,2 procent van de inwoners van 12 jaar en ouder van de provincie Fryslân had in 2023 digitale basisvaardigheden of meer dan digitale basisvaardigheden, tegen 79 procent in Nederland. 

In Fryslân kampt relatief klein deel beroepsbevolking met lage digitale vaardigheden

Ondanks dat de meeste mensen in Fryslân digitaal vaardig zijn, kampt een aanzienlijk deel van de Friese beroepsbevolking met lage digitale vaardigheden. 14,8 procent van de Friezen vanaf 12 jaar oud had in 2023 geringe of geen digitale basisvaardigheden, tegen 18,3 procent gemiddeld in Nederland.  

* De categorie niet vastgesteld staat voor de mensen waarbij het niet mogelijk was de score voor digitale vaardigheden vast te stellen, omdat ze drie maanden voorafgaand aan het onderzoek niet online zijn geweest.

De provincies Limburg (24,1%) en Zeeland (28,7%) hebben het grootste aandeel inwoners met lage digitale vaardigheden. Utrecht (13,7%) en Fryslân (14,8%) hebben het kleinste aandeel inwoners met lage digitale vaardigheden.

Wat zijn digitale vaardigheden?

Er is (nog) geen algemeen geaccepteerde definitie van wat ‘digitale vaardigheden’ nu precies inhouden. Wij gebruiken data van het CBS waarbij digitale vaardigheden worden bepaald aan de hand van het aantal activiteiten op vijf gebieden: informatie en digitale geletterdheid, online communicatie, computers en online diensten, privacybescherming en softwaregebruik.  Iemand heeft digitale basisvaardigheden als hij/zij ten minste één activiteit doet op de gebieden informatie en communicatie en één of twee op de andere gebieden. Meer dan digitale basisvaardigheden heeft iemand als er twee of meer activiteiten worden uitgevoerd op de gebieden informatie en communicatie en drie of meer op de andere gebieden.

Meeste vaardigheden op gebied van communicatie

Op het gebied online communicatie was het aandeel inwoners in de provincie Fryslân in 2023 met meer dan basisvaardigheden groter (90,0 procent) dan op andere gebieden. Het gaat hierbij om e-mailen, bellen via internet, sociale netwerken gebruiken en online mening geven over maatschappelijke of politieke kwesties. Het Nederlandse gemiddelde was 94,7 procent voor het gebied online communicatie. 

In bovenstaande visualisatie is het met behulp van de filter ook mogelijk de andere categorieën van de mate van digitale vaardigheden te selecteren. Op regionaal niveau kan het voorkomen dat de aantallen voor sommige deelindicatoren leeg zijn. Het aantal waarnemingen is in deze gevallen geval te klein om een betrouwbare uitspraak te kunnen doen. 

Ook op de gebieden informatie en digitale geletterdheid (zoals online informatie opzoeken, nieuws lezen, nepnieuws herkennen) en computers en online diensten (bijvoorbeeld online winkelen, apps installeren en een online cursus volgen) had respectievelijk 81,5 procent en 80,0 procent van de inwoners in de provincie Fryslân vaardigheden die het basisniveau ontstijgen. Het Nederlandse gemiddelde was 88,1 procent voor het gebied informatie en digitale geletterdheid en 82,3 procent voor computers en online diensten.

Inwoners in Fryslân minder vaardig met privacybescherming

Privacybescherming en softwaregebruik zijn wat lastigere gebieden voor veel inwoners van de provincie Fryslân en Nederland. Op het gebied privacybescherming beschikte 57,4 procent van de inwoners van de provincie Fryslân over meer dan basisvaardigheden; op het gebied van softwaregebruik 67,4 procent. Het Nederlandse gemiddelde was respectievelijk 62,4 en 73,9 procent.

Het gebied softwaregebruik omvat onder andere het gebruik van programma’s voor tekstverwerking en spreadsheets. Ook het schrijven van computerprogramma’s in een programmeertaal wordt hiertoe gerekend.

Jongeren en hoger opgeleiden hebben vaak betere digitale vaardigheden

Wat mensen kunnen met internet en computers verschilt sterk naar leeftijd en opleiding. Zo is het percentage Nederlanders met meer dan basisvaardigheden bij 25- tot 45-jarigen ruim twee keer zo hoog als bij 65- tot 75-jarigen. Van de 25-tot 45-jarigen had 64 procent meer dan basisvaardigheden. Onder 65- tot 75-jarigen was dit aandeel 29 procent.

Het percentage met digitale vaardigheden boven het basisniveau was het hoogst onder de hoog opgeleide mannen (77%). Dit aandeel is ruim twee keer zo groot als onder de laagopgeleide mannen (37%). 

Van de hoogopgeleiden had 70 procent digitale vaardigheden boven het basisniveau. Dit aandeel is ruim twee keer zo groot als onder de laagopgeleiden (31 procent). Van de middelbaar opgeleiden had ongeveer de helft meer dan basisvaardigheden. Onder alle opleidingsniveaus was het aandeel mannen met digitale vaardigheden boven het basisniveau groter dan onder vrouwen. 

Bevorderen digitale vaardigheden belangrijk aandachtspunt voor beleid

In de provincie Fryslân en Nederland als geheel is er een forse groep die niet over basisvaardigheden op digitaal gebied beschikt. Deze groep, bijna 20% in Nederland en bijna 15% in Fryslân, is kwetsbaar in een steeds verder digitaliserende maatschappij. Digitale vaardigheden en inclusie zijn dan ook een van de belangrijke arbeidsmarktthema's in de komende jaren. 

Veel onderzoeken naar dit onderwerp concluderen terecht dat scholing en bijscholing op het gebied van digitale vaardigheden nodig is. Dit blijkt echter niet eenvoudig te zijn. Veel mensen met lage digitale vaardigheden zijn ook laaggeletterd en/of laaggecijferd, en ervaringen met lees- en schrijfcursussen laten zien dat er verschillende obstakels zijn bij het aanleren van nieuwe vaardigheden voor deze doelgroep. De verworven vaardigheden leiden ook niet automatisch tot een betere arbeidsmarktpositie.

Lees meer

Benieuwd naar meer informatie over digitale vaardigheden en het databestand? Klik op onderstaande links.

Nederlanders digitaal steeds vaardiger | CBS

Digitale vaardigheden maatwerk provincies 2023 (CBS)